KİTAP ALINTILARI

Kitap Adı: Vahyi ve Kainatı Birlikte Okumak
Yazar Adı: Taha Cabir Alvani
Yayın Tarihi: Ekim 2018
ISBN: 9786055222376

İslâmi geleneğimizi yeniden gözden geçirmek; eleştirel, çözümlemeci, epistemolojik okumalar yapmak, Kur'ân'ın doğrulama yöntemi ve otoritesinin ölçüsüne vurmak zorundayız. Bu bakış açısı, gelenekle iletişim üslübumuza hâkim olan “mutlak red”, “mutlak kabul” ve “metodsuz tercihler” gibi üç kısır döngüden kurtulmamızı sağlayacaktır. Bu üç döngü bizim gelenekle iletişim kurmamızı engellemekte, irtibatımızı koparmamız gereken unsurlardan kopmamıza yardımcı olmamaktadır.
Modern dünyanın birikiminden faydalanmamızı sağlayacak bir metodoloji inşa etmeliyiz. Batı düşüncesi veya Batı geleneği ile Müslüman aklın iletişimini, dengeleyici, karşılaştırmacı, çatışmacı, kavgacı yaklaşımlardan öte gitmeyen mevcut iletişim usluplarından kurtarmalıyız. Bu bakış açısı, bilgisizce kendini üstün görme ruhuyla mutlak retçiliğin, eziklik ruhuyla mutlak kabulün veya metodolojiden yoksun tercihlerin sona ermesini sağlayacaktır.

[ Vahyi ve Kainatı Birlikte Okumak ] [ Taha Cabir Alvani ] [ Sayfa 17 ]

O halde, her türlü şekil ve anlamıyla cehaletin yörüngesinden kurtulmak için birlikte okumamız gerekeken iki kitaptan biri, Allah katından indirilen, tilavet edilen mucize kitap Kur'an'dır.
Diğeri ise önümüze serilmiş bulunan, içinde evren ve insanlık tecrübesini barındıran cümle mahlukatın kitabı yani kainat kitabıdır.
Yaratılışın ve tabiatın doğal üyesi olan insanın bizzat kendisi ile ilgili çalışmalar da bu kitabın muhtevasına dahildir.

[ Vahyi ve Kainatı Birlikte Okumak ] [ Taha Cabir Alvani ] [ Sayfa 22 ]

İstifademize sunulan bu kainatı ve tabiatı okumayı içeren ikinci okumanın savsaklanmasına yani varlığı ve evreni yok sayan, varlıktan kopuk, sadece vahyin okunmasıyla kısıtlanmış okumaya değinecek olursak, şunu söylemek gerekir:
Bu tür bir okuma biçimi, dünyadan nefret etmeye, onu ve içinde bulunan her şeyi bir pislik olarak görmeye yol açar.
Bu sorun, insanın imar, ümran ve medeniyet potansiyelini felç ederek onu; hilafet, emanet ve imar görevini yerine getirmekten alıkoyar.

[ Vahyi ve Kainatı Birlikte Okumak ] [ Taha Cabir Alvani ] [ Sayfa 47 ]

Yaratılış ilkesi bizi, Allah'ın mahlukatı nasıl yarattığına ibretle bakmaya, bu yaratılışın maksadını, seyrini ve son bulacağı noktayı idrak etmeye, inayet ilkesi de kainattaki hassas düzene bakmaya, ilahi yaratılışın eşsiz güzelliklerini, değişmez prensip ve kanunlarını keşfetmeye götürür.
Aynı zamanda bu inayet, insanın nasıl bir ilahi gözetim altında olduğunu açıklar.
Bu bakış, insan aklını eğitecek, etrafındaki herşeye akıl nazarıyla bakmaya alıştıracak, maksatları, bütünlükleri, varlığını devam ettirmesini sağlayan araçları, hikmet ve gayeleri nasıl anlaması gerektiğini ona öğretecektir.

[ Vahyi ve Kainatı Birlikte Okumak ] [ Taha Cabir Alvani ] [ Sayfa 56 ]

Bu nedenle, nassın anlaşılma araçları olan ilimlerin gelişimi ve yenilenmesi meselesinin yeniden ele alınması, onların kainat kitabıyla beraber düşünülmesi, Kur'an ve kainat arasındaki yöntemsel iç içelik boyutunun idrak edilmesi bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır.
Sonradan literatüre girmesine izin verilen İsrailiyat gibi şeylerin izlerini silmek, sebeb-i nüzül ve münasebet ilimleriyle sağlıklı bir bağ kurmak için bahsi geçen dönemlerde ortaya konulan pek çok tefsir, yorum ve verinin temizlenmesi gerekir.

[ Vahyi ve Kainatı Birlikte Okumak ] [ Taha Cabir Alvani ] [ Sayfa 59 ]

Sonraki dönemlerde ortaya çıkan kimi gurupların Kur'an'la parçacı iletişim kurmaları, hadis ve sünnet rivayetini bağlamından kopararak bölük pörçük hale getirmeleri ve Kur'an'la irtibatlarını kesmeleri neticesinde, rivayetlerin etkinliklerinin azaltılması gerektiği düşüncesi ortaya çıkmıştı.
Bu durum, rivayetlerin bağlayıcılığından kurtulmak isteyenlerin batıni yorumlara ve işari tefsirlere yönelmelerine yol açmış, kimilerinin de hadisleri bir çırpıda reddetmesini kolaylaştırmıştır.

[ Vahyi ve Kainatı Birlikte Okumak ] [ Taha Cabir Alvani ] [ Sayfa 60 ]

Çağdaş zihniyet, olayların nesnel düzenleyicisini ısrarla arayan ve çeşitli boyutlardaki bütüncül yöntemine nüfuz etmeye çalışan bir karaktere sahiptir.
Bu bakış açısı, metodolojik analize, çözümlemeye, eleştiriye ve yoruma dayanır.
... Bu metodoloji, Kur'an'ın ulvi gayelerine, özüne, yüce değerlerine ve bütünselliğine nüfuz etmeyi sağlayacağı gibi, nebevi sünnetleri geçmişin donuk birer tarihi olgusu olarak ele almaktan, batıni yorumlardan ve reformist yaklaşımlardan koruyacak bir anlayışla değerlendirilmesine imkan tanıyacaktır.

[ Vahyi ve Kainatı Birlikte Okumak ] [ Taha Cabir Alvani ] [ Sayfa 61 ]

Modern dünyanın veya Batı düşüncesinin birikiminden faydalanmamızı sağlayacak bir metodoloji inşa etmek:
Müslüman düşüncesinin Batı düşüncesiyle olan iletişimini, sadece bir mukayese çabasından öteye geçemeyen mevcut iletişim usluplarından kurtaracak olan bu bakış açısı, cehaletten kaynaklanan kendini üstün görme ruhuyla mutlak retçiliğin, eziklik psikolojisi ya da aşağılık kompleksiyle mutlak kabulün veya metodolojiden yoksun seçmeciliğin de sona ermesini sağlayacaktır.

[ Vahyi ve Kainatı Birlikte Okumak ] [ Taha Cabir Alvani ] [ Sayfa 62 ]

Biz bilimle savaşmayız. Onu körü körüne reddetmez, hıncımızı bilim adamlarını öldürerek çıkarmayız.
Çünkü biz biliyoruz ki, kitapta yazılı halde bulunan vahiy, tabiattaki vahiyle paralellik arz etmektedir.
Her iki vahiy türünün kendine özgü üslubu, yöntemi ve okuma biçimi vardır.

[ Vahyi ve Kainatı Birlikte Okumak ] [ Taha Cabir Alvani ] [ Sayfa 63 ]

... Önceki zamanlarda, salt düşünsel bir durumla ve düşünsel pozitivizmin sınırlı imkanlarıyla mücadele halindeydik. Şimdi ise bütün tabii ve beşeri ilimlerin deneysellik kalıbına dökülmüş olduğu bir düşünce yapısıyla karşı karşıyayız.
Bu durumda, ya acizlik gösterip bir lahuti savunma pozisyonuna geçeceğiz -ki, hangimiz buna razı olur-, ya da Kur'ani, evrensel ve kapsamlı bir bakış açısıyla, çağdaş kültür ve medeniyetin yöntemini kuşatmaya girişeceğiz.

[ Vahyi ve Kainatı Birlikte Okumak ] [ Taha Cabir Alvani ] [ Sayfa 65 ]

En önemli çıkış noktası evrensel medeniyet alternatifi oluşturmak olan "Kur'an Metodolojisi", yalnızca Müslümanlara hitap etmekle kalmayıp dünyanın tamamını düzeltmeyi hedeflemektedir.
Bu görev, Kur'an-ı Kerim'i tahlilci bir bakış açısıyla inceleyebilecek gayretli ve nitelikli araştırmacılarla birlikte bilimsel, evrensel ve metodolojik bir ufuk gerektirmektedir.
Kur'an Metodolojisi'nin temel gayesi, Kur'an'ı bir hidayet kitabı, halife insana bir rehber, kurtuluş yolu ve medeniyetin başlangıç noktası kılmaktır.